با شنیدن صدای سوت تراموا ناگهان صحبتم را قطع می کنم و شروع به دویدن می کنم و در همان حال دویدن بدون آنکه سرم را به عقب برگردانم از دوستم خداحافظی می کنم. پنجاه متر را با سرعت می گذرانم و به تراموایی که چند لحظه پیش توقف کرده می رسم، ضربه ی کوتاهی به یکی از شیشه ها می زنم تا در را برایم باز نگه دارند، سپس دور تراموا را می زنم تا به در ورودی برسم. مردی دوان دوان پشت من رسیده و بریده می گوید "این به مرکز شهر نمی رود!" انگار که قصد بازداشتن من را داشته باشد. نمی دانستم در این وقت شب آیا برای مزاحمت این را می گوید یا نه، اما حتی فرصت فکر کردن به آن را نداشتم. فقط گفتم "چرا چرا!" و همچنان به فشردن دکمه ی چشمک زن ِ در ِتراموا ادامه دادم. حتی در آخرین لحظه هم با این کار درها باز می شد، اما در برابر چشم های ناباورم تراموا سوت دیگری کشید و از جلویم دور شد. دوباره همان مرد با تردید می گوید "این به مرکز شهر نمی رفت!"، نگاهی به او می کنم. پس او هم دنبال تراموا می دوید. سرم را به سمت تابلویی که زمان انتظار چهل دقیقه را نشان می داد بر می گردانم، سپس خیره به همان نقطه ای که تراموا لحظه ای پیش در آن ناپدید شد می شوم و آهسته می گویم : چرا ! ـ

چهل دقیقه زمان انتظار در ایستگاه تراموا، در نیمه ی شب یکشنبه، یعنی سوت و کور ترین شب حتی در یکی از شلوغ ترین میدان ها. دوستم دیگر دور شده بود، همان قدر که فرصت قبول پیشنهادش برای برگشتن با ماشین او. زوج دست در دستی که همزمان با ما شاهد از دست دادن تراموا بودند، با لبخند می گویند ما هم هر چه تلاش کردیم در باز نشد. بن، همان مردی که همزمان پشت من رسیده بود و بعد فهمیدم نامش بن است، بلافاصله بعد از فهمیدن ماجرا او هم نگاهش را  به همان نقطه ی نامعلوم انتهای ریل ها دوخت و شروع به ناسزا گفتن کرد، به نظرش این یکی از کثیف ترین بازی هایی بود که می شد در این وقت شب با او کرد. از قرار معلوم راننده های خسته ی تراموا آخر شب که می شود، آن هم که شب یکشنبه باشد، دیگر حوصله ی انتظار تا سوار کردن آخرین مسافر را ندارند. دختری که دست در دست دوستش داشت، می گوید تا به حال برایش پیش آمده که برای تراموایی دست تکان داده باشد و او را در میان راه سوار کرده باشند. سپس با همان حال خوش که دور می شوند، شب خوبی را برای ما، و بن ناسزاگو آرزو می کنند. فکر نمی کنم که کسی جواب مقابل آنها را داد، یا اصلا در آن فضای بهت و ناباوری کسی صدای خداحافظی شان را شنید. ـ

چهل دقیقه انتظار، دقایقی که به سمت صبح روز دوشنبه سرازیر می شوند. بن سیگاری در می آورد، با فندک یک رهگذر آن را روشن می کند و در گوشه ی تاریکی می ایستد. من در سمت دیگر ریل ها روی حاشیه ی پیاده رو نشسته ام، در حالیکه لئوپارد، یک کوبایی میانه سال و یک مرد جوان به منتظران آخرین تراموا اضافه شده اند. لئوپارد را چند لحظه بعد از آنکه به آن سمت ریل ها برگشتم شناختم، در حالیکه لبخند می زند می پرسد که برنامه ی امشب چطور بود، و می گوید که من را در رستوران وقتی روی پیست بوده ام دیده است، اما من متوجه او نشده بودم. اینطور که می گفت مدیریت برنامه ی امشب را او برعهده داشت، و از برنامه ای که هفته ی آینده در منطقه ای دیگر برگزار می شود صحبت می کند. بعد از کمی بن هم با لبخندی به گفتگو می پیوندد، و احتمالا جمله اش را باید با اشاره ای به تراموای از دست رفته شروع کرده باشد؛ اما دیگر عصبانی نیست. کوبایی که بعد از این ماجرا به ما پیوسته با لبخند فقط حرفهایش را تایید می کند، سپس خودشان را معرفی می کنند: لئوپارد که به زبان عبری می شود شیر خدا، اما ترجمه ی آن به فرانسه ابهتی که باید داشته باشد را نداشت و حتی تصور شیر ِ خدا بودن کمی عجیب به نظر می رسید؛ و بن که نام واقعیش بنجامین است اما او را بن صدا می زنند. بعد از چند دقیقه گفتگو وقتی که چراغهای آخرین تراموای شب از دور پدیدار می شود، بن جلوی ریل ها می ایستد و در حالیکه در یک لحظه همگی برای راننده دست تکان می دادیم، بن حرکتی شبیه به رقص های مایکل جکسون در می آورد. ـ

در تراموای ساکت بن و لئوپارد کنار من نشسته اند. لئوپارد بیست سال است که از کوبا به فرانسه آمده، اما بن تمام بیست و هشت سال زندگی اش در مونت پلیه بوده، و حالا در یک نانوایی مشغول به کار است، و فردا صبح هم باید آنجا باشد. به قول او راننده های تراموا مانند بسیاری از مشاغل صنفی، آخر هفته ها برای اضافه شدن حقوقشان اعتصاب می کنند و بدین ترتیب از آخر هفته شان هم استفاده می کنند،اما برای او که مستخدم جایی است و حقوق ثابت دارد این مسئله قابل قبول نبود. بقیه ی مسیر به صحبت از مایکل جکسون، بزرگترین اسطوره ی زندگی بن گذشت. از هشت سالگی شیفته ی کارهای او بوده، اما هرگز نتوانسته به کنسرت هایش برود. تنها کنسرت مایکل در مونت پلیه مربوط به سال 1988 یعنی زمان کودکی او می شود، که در یکی از مناطق نزدیک به این شهر برگزار شد. وقتی از خواننده ی محبوبش صحبت می کرد چنان به هیجان آمده بود که انگار تمام نگرانی فردایش را فراموش کرده باشد.ـ

شب یکشنبه برای اولین بار در زمستان این شهر برف شدیدی آمد. تماشای این برف برای بعضی ها بسیار هیجان انگیز، برای عده ای بی تفاوت و برای عده ای دیگر نگران کننده بود، چرا که خیابان های این شهر برای برف و زمستان مجهز نیستند. و برای من تماشای مردم شهری که در آن زمستانها به ندرت برف می آید از همه جالب تر بود. بعد از دو ساعت تمام خیابان ها سفید پوش شد و ماشین ها زیر برف رفتند. اما زیر برف و باد هنوز تراموای آبی رنگ را می شد دید که به آرامی در حرکت است. با اینکه یکشنبه ها مردم معمولا شب را به آرامی در خانه هایشان می گذرانند، آمدن برف به کسانی که هنوز بیرون از خانه هایشان بودند انگیزه ی بیشتر ماندن و تماشای برف را می داد، یا شاید حس ناخودآگاهی که می گفت فردا با این برف همه جا تعطیل است. من هم با عده ای از دوستانم وارد یک رستوران شدم. اما رستورانهایی هم بودند که به علت برف تعطیل کرده بودند، بعضی ها هم که در کل یکشنبه ها تعطیلند. داخل رستوران پر پیچ و خم و تمام دیوارهایش چوبی بود. مردم زیادی در آن نشسته بودند و با صدای بلند با هم حرف می زدند، به علاده چند دقیقه ای بود که بازی فوتبال مونت پلیه - بوردو شروع شده بود و در همه جای رستوران تلویزیون هایی قرار داشت که این بازی را نشان می داد، و حواس عده ی زیادی به این بازی جمع بود.ـ

گارسون قبل از اینکه سفارش بگیرد، گفت که رستوران در هر ساعتی ممکن است "به علت برف" بسته شود و دیگر سرویس ندهد. این را هم گفت که اگر کسی از شما با تراموا بر می گردد، ممکن است اگر برف شدید تر شود تراموا حرکت نکند. بعد از آن سفارش ها را می گیرد، و در حین سر و صدایی که بعد از از دست دادن دومین پنالتی تیم مونت پلیه بلند شد، دوستم توضیح داد که جریان بسته شدن اجباری رستوران در صورتی است که شهرداری اعلام کند به علت برف تمام مکان ها بسته شوند، که مشکلات رفت و آمد کمتر شود. پیش غذا روی میز گذاشته شده بود که صدای خشم مردم و سکوتی به دنبال آن روانه شد. بوردو یک گل به مونت پلیه زده بود.ـ

در طی رفت و آمد هایی که گارسون بر سر میز داشت، چند بار می شد که برای شوخی از دادن سرویس خودداری می کرد، "به علت برف". از پشت پنجره ها می شد دید که هنوز برف و باد شدیدی می آید. برف همه جا را پوشانده بود، نخل ها هم مثل کاج ها زیر برف رفته بودند. سوزی که از بین درخت ها می گذشت را از پشت پنجره هم می شد حس کرد. بیرون از این جا بسیار سرد بود، اما گرمای رستوران با در و دیوار چوبی و شومینه ها و مردم خوشحالش و چشم های خیره به تلویزیون ها انگار دنیای دیگری داشت، و وقتی مونت پلیه گل تساوی اش را به بوردو زد، کمتر کسی بود که از شادی فریاد نزند.ـ

دیشب حدود ساعت 10 بود که از خانه ی دانشجو به خانه برمی گشتم. هوا سرد شده بود و من هم شالم را دور صورتم پیچیده بودم. وقتی به ایستگاه تراموا رسیدم روی تابلو زمان انتظار 11 دقیقه را نشان می داد، برای همین تصمیم گرفتم که تا ایستگاه بعدی را پیاده روی کنم. در مسیر ریل ها راه می رفتم که در تاریکی شب گوشه ای از زمین خاکی بازی با چراغ های روشن را دیدم. وقتی وارد کوچه شدم دیدم چند زمین تنیس آنجاست و در یکی از زمین ها دو مرد جوان مشغول بازی هستند. روی نیمکتی که روبروی زمین بود نشستم و بازی شان را تماشا کردم. در طی بازی هر دویشان دائم با خشم برای خودشان تکرار می کردند که"امشب نمی دانم چرا انقدر بازی ام بد شده" بعد از چند دقیقه صدای سوت تراموا از خیابان پشت سرم آمد، اما در کمتر از ده دقیقه هم بازی آنها تمام شد. من هم بعد از گشت کوتاهی که در باشگاه زدم دوباره مسیر ریل تراموا را پیش گرفتم. ایستگاه بعدی هم پر از دانشجو بود و زمان زیاد انتظار تا تراموای بعد. دوباره راهم را ادامه دادم. در یکی از پیاده روها بود که انعکاس صدای پایم را از ساختمان خالی آن ور خیابان می شنیدم، و چند بار آن مسیر را تکرار کردم. قبل از ایستگاه بوتونه، سر و صدای زیادی از دور می آمد. پسران دانشجویی که آنجا بودند با هم شوخی و مبارزه ی تفریحی می کردند. هنوز وقت انتظار به قدری بود که پیاده به ایستگاه بعدی برسم. دو پسر دوچرخه سوار که از جلو می آمدند و صورتشان را مثل من با شال بسته بودند، وقتی از کنارم رد شدند پرسیدند: خوبه، خیلی سردت نیست؟ وقتی که به ایستگاه بعدی نزدیک می شدم، نور تراموا هم از دور به پشت سرم نزدیک می شد، و سپس سوار شدم.ـ

تراموا پر از پسرهای دانشجو بود که آنها را دسته دسته از ایستگاه هایی که من پیاده از جلویشان گذشتم، سوار کرده بود. سر و صدا و تحرک در آن زیاد شده بود. یکی از آنها کارت تمام شده اش را دوباره وارد دستگاه کرد و صدای بوق ممتدی از آن بلند شد، سپس سریع نگاهی به من انداخت، مثل بچه ی کوچکی که شیرین کاری می کند و عکس العمل بزرگتر هایش را می سنجد. وقتی در ایستگاه کمدی پیاده شدم، سر و صدا هم با من پیاده شد. در خیابان راه می رفتم که یکی از پسران سرخوش از دوستانش جدا شد و گفت: دوباره همدیگر را ملاقات کردیم! تو از ایستگاه بوتونه تا اینجا پیاده آمدی؟

  این متن تنها گزارشی از بازتاب فیلم ایرانی "کسی از گربه های ایرانی خبر ندارد" در فرانسه است و بدون هیچ موضع گیری سیاسی و اجتماعی نوشته شده است.ـ

                                                          
حدود دو هفته پیش بود که در یکی از ماهنامه های سینمایی، در صفحه ی دوم با عکس بزرگی معرفی فیلم "کسی از گربه های ایرانی خبر ندارد" به کارگردانی بهمن قبادی را دیدم. فیلم برنده ی جایزه ی "نگاهی خاص" از فستیوال فیلم کن سال 2009 شده و اخیرا در سینماهای فرانسه به اکران عمومی درآمده بود. در همان لحظه، دوستی که از کنارم می گذشت وقتی این صفحه را جلویم دید گفت: "گربه های پارسی... نرو، حوصله ات سر می ره، من رفتم فیلمشو" و من به او یادآوری می کنم که من هم خودم یک پارس هستم و این که پارسی و ایرانی یک معنا دارد. در تاریخ ذکر شده ای زیر عکس، بعد از اکران فیلم جلسه ی بحث و گفتگو برگزار می شد، یعنی پنج شنبه ی گذشته.ـ
 

از حدود سه ربع قبل از نمایش در محل سینما حاضر شدم. جلوی در سینما، عده ای از دوستان ایرانی جمع شده بودند، چند نفر اعلامیه هایی برای نمایش امشب بین رهگذران پخش می کردند، عده ای هم پشت میز کوتاهی پرچم ایران و تجهیزات دیگری را نصب می کردند. بعضی از مردمی که می آمدند از قبل از پخش و جلسه با خبر بودند، چند نفری هم با نگاه های مردد بعد از دریافت اعلامیه بین آمدن و نیامدن به شک می افتادند. سر انجام آخرین لحظه های قبل از فیلم، سالن کوچک سینما تقریبا پر شده بود که عده ای از جمعیت را ایرانیان تشکیل می دادند.ـ
قبل از شروع فیلم، توضیح مختصری از زندگی هنری بهمن قبادی داده شد. او که متولد کردستان است، در پرونده ی هنری او فیلم های زیادی به چشم می خورد که فقر و گوشه های تلخ زندگی در آنها به نمایش آمده. او که بیشتر زندگی اش را در کردستان گذرانده بود_ به گفته ی مجری برنامه_ دوستانش به او پیشنهاد می کنند که به تهران بیاید، شهری که در آن ثروت و زرق و برق هست و او در آنجا فیلمی بسازد که از بقیه ی کارهایش متفاوت باشد. مجری برنامه اضافه می کند که البته شما باید این فیلم را ببینید و من توضیحی درباره ی آن نمی دهم. در جایی از صحبت هایش می گفت وقتی که این فیلم در ماه ژوئن برای جشنواره ی فیلم مدیترانه به روی صحنه می رفت، در معرفی آن گفته بودند که فیلم گربه های ایرانی* نمایش آشنایی و گسترش موسیقی راک اند رول در ایران است که پس از مدرنیته در آن کشور بین جوانان رایج شده. در حالیکه فیلم نه تنها به این موضوع نمی پردازد، بلکه بیشتر از فرهنگ پنهان موسیقی علیرغم محدودیت ها و تقابل های اجتماعی و سیاسی خبر می گوید. سپس شرحی از دیگر سفرها و سرگذشت این کارگردان بیان می شود. پس از این معرفی، دختر جوانی بلند شده و متن مختصری از تمدن و فرهنگ و شرایط جغرافیایی و سیاسی در ایران می خواند. او حرف هایش را با این جمله شروع می کند: برای کسانی که فکر می کنند ایران در آفریقای شمالی قرار دارد... که به دنبال آن عده ای از ایرانیان حاضر در جمع به صدای بلند می خندند.ـ

در حین نمایش فیلم هم متوجه بسیاری از صحنه ها می شوم که تنها برای ایرانیان جمع باعث خنده ای روی لبها یا بالعکس، اشک هایی روی گونه هایشان می شود. اما صحنه هایی هم بود، مثل صحنه ای که نادر در آن مرغ عشق هایش را معرفی می کند و یا تکه هایی به انگلیسی می آید، که برای تمامی تماشاگران خنده آور بود.پس از تمام شدن فیلم، نوبت به پرسش و پاسخ بود. عده ای از حضار سالن را بلافاصله پس از فیلم ترک کردند، اما عده ای هم ماندند که لحظه به لحظه از تعدادشان کاسته می شد. عده ایی از سوال هایی که در ذهن تماشاگر فرانسوی به وجود آمده بود، به این ترتیب بود:ـ

 ـ1 این طور که فیلم نشان می داد، و اینکه ظاهرا فیلم مجوز پخش در ایران را نداشت، برداشت من این است که در ایران هیچ آزادی بیان وجود ندارد؟ و سوالی که برای من پیش آمده این است که مردم چگونه حرف هایشان را می زنند و خود را ابراز می کنند در جامعه ای که به ظاهر بسیار بسته است، و قاعدتا روزنامه ها و رسانه ها هم پیرو این محدودیت هستند؟
ـ2 آیا، مثل آن چه که در این فیلم دیدیم، برای خارج شدن از ایران باید از آن فرار کرد، یعنی کلا خارج شدن از آن چگونه است و آیا برای ایرانیان ممنوع است؟ یا اینکه حتما باید پول زیادی برای خرید پاسپورت و ویزا داده شود؟
ـ3 سوال من درباره ی وضعیت اینترنت در ایران است، با توجه به اطلاعاتی که من دارم استفاده از اینترنت در ایران با محدودیت هایی مواجه است. می خواستم بدانم میزان استفاده ی مردم ایران از اینترنت چقدر است؟ یا اینکه اصلا از آن استفاده می کنند؟
ـ4 با وجود همه ی این محدودیت ها و مشکلاتی که بر سر راه جوانان وجود دارد، آیا هنوز می توان خوش بین بود که همه ی آنها به عبارتی حل می شود؟ "اشاره ای به تکیه کلام نادر در فیلم
ـ5 آیا فرانسوی ها امکان سفر به ایران را دارند؟
در جواب این سوال اشاره ای به این موضوع شد که شش ماه قبل از برگزاری انتخابات در ایران در سایت وزارت امور خارجه فرانسه، برای سفر به ایران تنها هشدار داده بودند که از سفرهای غیرضروری اجتناب شود، به غیر از سفر به استان سیستان و بلوچستان که برای فرانسوی ها ممنوع بود
ـ6 این فیلم به نظر من بسیار زیبا بود، و استنباطی که من از آن نسبت به وضعیت فعلی ایران پیدا کردم، در نظرم تمام این مشکلات و تقابل ها در این جامعه مثل در ِ شامپاینی می ماند که هر لحظه می تواند منفجر شود، چرا که فشاری که بر جامعه می آید حتی روز به روز هم بیشتر می شود. اما سوال این است که ما در این وضعیت چه کار می توانیم انجام دهیم که این انفجار زودتر خودش را نشان دهد و یا به عبارتی دیگر تغییر در این جامعه میسر شود؟
ـ7 یکی از نظرات جالبی که از یک زوج مسن شنیدم به این ترتیب بود که آن را در ادامه صحبت هایی که در باره ی این فیلم کردم شنیدم و با تشویقی که بعد از حرفهایم کرده بودند در کنار موافقتشان بیشتر نشان گر حمایت و تحصینی بود که نسبت به قشر جوان ایرانی داشتند. این زوج که از ابتدا با علاقه ی خاصی به مناظرات در جمع گوش می کردند، به خصوص به این موضوع اشاره کردند که ما هم در ورای این فیلم، جدا از مشکلاتی که بیان می شود متوجه فرهنگ و طرز فکر جوانان در ایران می شویم و برایمان بسیار جالب است. و در عین حال این سوال پیش می آید که چنین جوانانی چگونه در جامعه ای بسته و یا حکومتی که ظاهرا از دیدگاه های آنان خارج است می توانند زندگی کرده و با آن روبرو شوند؟
یکی از جمله های جالبی که در جواب این سوال از یکی از دختران جوان ایرانی داده شد، عبارت "جیب های پر از دروغمان" بود.ـ

در فرانسه این فیلم را به اسم "گربه های ایرانی" می شناسند* 

در خطه ی جنوبی کشور فرانسه در سواحل دریای مدیترانه شهرهای کوچک و بزرگ و بندرگاه های مختلفی قرار دارند، اما کانالهایی هستند که آب را از دریا می گیرند و به تالاب هایی منتقل می کنند و اطراف این تالاب ها شهرها و روستاهایی شکل می گیرند. روستای مِز با خانه ها و شیروانی هایش یکی از همین شهرستانهای جنوبی است که در حاشیه ی تالاب "تو" قرار گرفته است. ساعت هشت شب ناقوس کلیسا هشت بار به صدا در می آید. خیابانهای باریک و سنگفرش شده ی شهر کوچک مِز خلوت و کم رفت و آمدند، اما روشنایی خوبی دارند. به جز یک سوپر مارکت بزرگ و یک شیرینی فروشی که ظاهرا در مرکز شهر قرار دارد مغازه ی دیگری باز نیست. بعد از کوچه ی سه کبوتر، روی سکوی پنجره ی هم کف یکی از خانه ها، دو مجسمه ی  جن کوتوله با شب کلاه هایشان رو به رهگذران ایستاده اند و در شب حالتی اسرار آمیز ایجاد می کنند.ـ

در مسیر جاده ای که شهر های کوچک و روستاهای حوالی مرداب را به هم متصل می کند، چندین مغازه ی بین جاده ای هستند که انواع صدف و خوراکی های دریایی می فروشند. صید اصلی تالاب "تو" صدف خوراکی و حلزون دریایی است، اما نوعی ماهی هم صید می شود. فعالیت دیگر ساکنین این شهرها قایقرانی با قایق بادبانی است، که این را می شود از روی صف طولانی قایق های ردیف شده کنار هم متوجه شد. آن طرف تالاب، روی تپه ی سر سبز و برجسته ای شهر دیگری به نام سِت قرار دارد. این شهر از یک طرف در حاشیه ی باتلاق و از طرف دیگر در دل دریای مدیترانه قرار گرفته است، کانال پل مانندی که دریا را از تالاب جدا می کند از وسط شهر می گذرد و خانه های پایین دامنه هم آنجا جمع شده اند. در واقع این شهر بین تالاب و دریا قرار دارد و با عبور این کانال از شهر و قایق هایی که بین خانه های دو طرف آب در رفت و آمدند، می توان آن را ونیز کوچکی نامید. بزرگترین بندر صید مدیترانه ای در فرانسه همین جاست. تماشای ماهیگیران محلی شهر سِت که گره ی تورهای صیدشان را با حوصله باز می کنند و از ضبط اتاقک چوبی کنار دستشان صدای زیبای خواننده ای پخش می شود، با مرغ های دریایی و قایق های سفید ماهیگیری، در یک صبح خنک آفتابی می تواند شروع بسیار دلپذیری باشد.ـ

در مرتفع ترین قسمت شهر سِت، روی تپه، خانه های ویلایی بزرگ و گران قیمتی ساخته شده است. از این قسمت می توان دید کاملی به کل شهر داشت. در یک گذرگاه که مثل پارک جنگلی می ماند، سکوی سنگی دایره مانندی گذاشته اند که روی آن اسم مکانها و شهر های مختلفی نوشته شده. گوشه ی سمت چپ، نام اسپانیا با حروف بزرگ به چشم می خورد؛ یعنی در راستای جهتی که نشان می دهد، پشت دریاها کشور اسپانیا قرار دارد. در قسمت مرکزی سکو نام آتشفشان خاموش کپ-دَگد حک شده که کوه خاکستری بین دریا و تالاب را اشاره می کند؛ سمت راست هم به شهر پاریس، در صد ها مایل آن سوی تالاب می رسد.ـ

           
 شهر سِت
 

در قسمت دیگر تپه، کلیسای کوچک دور افتاده ای را پیدا کردم. در حیاط کلیسا روی فواره ای مجسمه ای از مریم مقدس بنا شده بود. داخل کلیسا با ردیف های نیمکت چوبی اش همگی خالی بودند. روی دیوارها سراسر نقاشی شده بود و محور همه ی نقاشی ها باز هم باکره ی مقدس بود که بالاتر از مسیح نقش می بست. در بارگاه هایی اسم قدیس ها نوشته شده بود و مردم به نیت هر کدام زیر نامشان شمع هایی روشن کرده بودند. این شمع ها در اندازه های مختلف روی میزی چیده شده بودند که می شد آنها را خرید، قیمتشان هم ظاهرا چندان ارزان نبود و بزرگترین بینشان به ده هزار تومان می رسید. اما فروشنده ای آنجا نبود، می شود این طور استنباط کرد که مردمی که پایشان را به کلیسا می گذارند، حداقل برای همان لحظات آن چنان خلوص عمل دارند که دزدی نکنند. دوستی که همراه من بود یکی از آن شمع ها را خرید و اضافه کرد که پول آن خرج پاپ می شود. در جایی دیگر اعلامیه ای نصب شده بود با این مضمون: "من دعا بلد نیستم، من وقت آمدن به کلیسا را ندارم، اما می توانم شمعی روشن کنم که همین شمع دعای مرا بیان می کند." ظاهرا این طور عده ی بیشتری به خرید شمع ترقیب می شدند.ـ